ارتوپدی

ارتوپدی

ارتوپدی چیست و به درمان چه امراضی می‌پردازد؟

اصطلاح ارتوپدی ریشه در قرن هجدهم میلادی داشته و توسط پزشک فرانسوی متخصص اطفال به نام نیکولاس آندری شکل گرفته است ، که طی آن ارتوپد را با یک باغبان مقایسه می‌کند که یک درخت کج را به یک دیوار یا موقعیت قوی متصل می‌کند. از آن زمان این مثال یک نمونه برجسته در همه جوامع ارتوپدی بوده است.
واژه «ارتوپدی» از دو واژه یونانی ارتوس (orthos) به معنای راست و مستقیم و پدی (paideion) یا پدیوس به معنای پرورش کودک تشکیل شده‌است.اصطلاح ارتوپدی ریشه در قرن هجدهم میلادی داشته و توسط پزشک فرانسوی متخصص اطفال به نام نیکولاس آندری شکل گرفته است ، که طی آن ارتوپد را با یک باغبان مقایسه می‌کند که یک درخت کج را به یک دیوار یا موقعیت قوی متصل می‌کند. از آن زمان این مثال یک نمونه برجسته در همه جوامع ارتوپدی بوده است.

ارتوپدی چیست؟

ارتوپدی تخصص پزشکی اختصاص داده شده به تشخیص ، درمان ، توانبخشی و پیشگیری از صدمات و بیماری های سیستم عضلانی اسکلتی از بدن انسان می باشد که شامل استخوان ها ، مفاصل ، رباط ها ، تاندون ها ، عضلات و اعصاب است که اجازه می دهد یک فرد حرکت کرده و فعال باشد.
این رشته پزشکی با درمان ناهنجاری های مادرزادی ، پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن و آسیب سیستم اسکلتی عضلانی ارتباط دارد.
در حال حاضر ارتوپدی به بیماران در همه سنین از نوزادان با کجی یا پیچیدگی پا تا ورزشکاران جوان که به جراحی آرتروسکوپی نیاز دارند ، اختصاص داده شده است. این رشته همچنین به درمان شکستگی استخوان ها نیز می پردازد.

جراح ارتوپد

جراح ارتوپد ، پزشکی است که حداقل ۱۲ سال تحصیلی را تکمیل نموده و آموزش گسترده ای در تشخیص و درمان آسیب ها و بیماری های سیستم اسکلتی عضلانی دیده است.
هدف جراحی ارتوپدی ، درمان اختلالات مختلف دستگاه اسکلتی و حرکتی یا کاهش علائم آنها می باشد . این مشکلات می‌تواند بر استخوان ها ، ساختارهای غضروف یا مفصل ها تاثیر بگذارد. این پزشکان با مشکلاتی که بر سیستم عضلانی اسکلتی تاثیر می گذارند ، مقابله می کنند.

وظایف orthopedist

هدف و وظیفه اصلی ارتوپد ارتقاء رشد سیستم عضلانی اسکلتی و درمان تغییرات دژنراتیو است.
پزشک متخصص ارتوپدی با مسائل مربوط به سیستم عضلانی اسکلتی مواجه شده و به مسائل زیر می پردازد:
– تشخیص آسیب یا اختلال
– درمان با داروها ، تمرینات، جراحی یا سایر برنامه های درمانی
– تمرینات توانبخشی یا درمان فیزیکی برای بهبود حرکت قدرت یا عملکرد
– پیشگیری با ارائه برنامه های اطلاعاتی و درمان برای جلوگیری از آسیب ها و یا تاخیر در پیشرفت بیماری ها
در واقع ارتوپدی، تکنیکی است که به دنبال اصلاح یا جلوگیری از تغییر شکل بدن انسان از طریق تمرینات یا دستگاه های مختلف می باشد. دستگاه‌های ارتوپدی ارتز نام دارند ، که شامل پروتز های متفاوتی هستند که از مواد و لوازم مصنوعی به عنوان جایگزین برای هر بخشی از بدن که به دلایلی از دست رفته است ، تشکیل شده اند.

برخی از رایج ترین بیماری هایی که توسط orthopedist درمان می شوند عبارتند از:

. پیچ خوردی و رگ به رگ شدن مفاصل
. کشیدگی عضلات
. شکستگی ها و در رفتگی های ستون مهر های گردنی
. شکستگی ستون فقرات در ناحیه قفسه سینه
. شکستگی و در رفتگی های ستون فقرات کمری
. شکستگی استخوان های خاجی (ساکروم) و دنبالچه
. شکستگی و در رفتگی استخوان ترقوه
. شکستگی استخوان بازو
. شکستگی و در رفتگی مفصل آرنج و استخوان های ساعد
. شکستگی و در رفتگی استخوان های مچ دست، کف دست و انگشتان
. شکستگی و در رفتگی لگن خاصره (پلویس)
. شکستگی دنده ها
. آسیب های وارده به غضروف های دنده ای
. شکستگی جناغ سینه (استرنوم)
. شکستگی های استابولوم
. شکستگی و در رفتگی مفصل ران
. شکستگی های استخوان ران
. شکستگی و در رفتگی کشگک زانو
. شکستگی های استخوان های ساق
. آسیب های مچ پا و استخوان های کف و انگشتان پا
. کمر درد
. آسیب ها و بیماری های دیسک بین مهره ای
. کمردرد
. تغییر شکل ستون فقرات
. بیمارای های روماتیسمی مفاصل و استخوان ها
. سل استخوان
. بیماری های عفونی استخوان ها و مفاصل
. ناهنجاری ها و بیماری های ماردزادی استخوان ها ومفاصل
. آسیب های مربوط به مفصل و عضلات شانه
. بیماری های آرنج
. تومور های استخوانی و عضلات
. آسیب و بریدگی تاندون ها
. آرتروز مفاصل
. نکروز (سیاه شدن) سر استخوان ران
. آسیب ها و اختلالات رباط ها و تاندوه های زانو
. تعوبض مفصل زانو
. تعویض مفصل لگن
. آسیب های مینیسک زانو
. بیماری های مادرزادی کودکان
. در رفتگی مادرزادی مفصل لگن
. پا چنبری مادرزادی
. چسبیدگی مادرزادری انگشتان
. لنگیدن اطفال
. لغزش اپی فیز سر استخوان ران (بیماری اسلیپ)
. سینویت گذرای مفصل ران
. کیست بیکر زانو
. به داخل گذاشتن پنجه پا ها در موقع راه رفتن (n-toeing gate])
. کف پای صاف (Foot Flat)
. مفصل شارکو
. راشیتیسم
. پوکی استخوان (استئوپروز)
. نرمی استخوان (استئومالاسی)
. قطع اندام ها

اختلالاتی نظیر کجی پا ،تومورهای استخوان ، انقباض شانه نیز تصاویر بالینی معمولی است که توسط متخصص ارتوپد درمان می شود.

فلوشیپ ارتوپدی چیست؟

تمام پزشکان ارتوپدی، مجاز به درمان هر مورد از آسیب های اسکلتی عضلانی می باشند ، با این حال همانند دیگر رشته‌های پزشکی این رشته نیز می تواند بر روی مناطق خاص شامل پا ، زانو ، شانه ، ستون فقرات ، کودکان و غیره تخصصی تر شده و به عبارت دیگر فلوشیپ یا فوق تخصص آن منطقه را داشته باشد. فلوشیپ مهارت های علمی و تجربی پزشکان فارغ التحصیل را در یک زمینه خاص افزایش می دهد.
متخصصان ارتوپدی با گذراندن دوره های فلوشیپ ، فقط با بخش های خاصی از بدن کار می کنند. به عنوان مثال فلوشیپ زانو فقط در مورد بیماری ها و آسیب های زانو ، تعویض مفصل زانو یا آرتروسکوپی زانو و به طور کلی تمام مواردی که مربوط به زانو می‌شود ، فعالیت می کنند.

ارتوپدی اطفال

شاخه ای از ارتوپدی برای مراقبت از کودکان دارای نقض ستون فقرات یا اندام های زیرین می باشد.
ارتوپدی اطفال زمینه ، تخصص یا فلوشیپی از ارتوپدی است که کودکان مبتلا به اختلالات مربوط به استخوان ها ، عضلات و کودکانی که این مشکلات را پس از بیماری یا آسیب ایجاد می کنند ، درمان می کند.

روش های درمان ارتوپدی

در ارتوپدی دو نوع روش درمان وجود دارد ، که شامل روش های محافظه کارانه و جراحی می باشند ، که دو روش متفاوت از یکدیگر هستند .

درمان محافظه کارانه در ارتوپدی

درمان محافظه کارانه ، شامل برنامه های کاربردی و فیزیکی است ، که در آن با استفاده از جریان مستقیم و متناوب اولتراسوند و نور لیزر که از طریق بخش های دردناک جریان می یابند ، کمک می کنند تا گردش خون و مواد مغذی در مناطق مربوطه فعال شوند.
علاوه بر این خدماتی مانند تزریق کنترل شده توسط CT بر روی ستون فقرات برای تحریک ریشه عصب به عنوان یک نتیجه از دیسک یا تنگی کانال نخاعی و شکایت مزمن از استئونوزهای ستون فقرات انجام می شود ، که عامل ضد التهاب بوده و باعث تسلی عامل درد می شود و می تواند به واسطه این روش به صورت دقیق تزریق انجام شود و کنترل توموگرافی کامپیوتری به طور قابل ملاحظه‌ای موجب کاهش خطرات بالقوه می شود.
شوک درمانی، درمان درد ، احیا پزشکی ، Spinerliner و کایروپراکتیک طیف گسترده روش های محافظه کارانه را کامل می کنند.

درمان جراحی در ارتوپدی

در صورتی که درمان محافظه‌کارانه کافی نباشد ، پزشک ممکن است از جراحی استفاده کند . بیماری و دردهای شانه ، مفصل آرنج ، مچ پا ، لگن و زانو اغلب با چنین درمانهایی می‌توانند به طور قابل توجهی کاهش یافته و همچنین باعث بهبود کیفیت زندگی می شود.
به عنوان مثال در طی جراحی های ارتوپدی که توسط جراح ارتوپد انجام می شود ، ممکن است بافت های تاندون پاره شده یا قطعات تاندون آسیب دیده برای از بین بردن درد تاندون آشیل حذف شوند.

چه آسیب‌ هایی با جراحی درمان می شوند؟

– جراحات بپا : متاتارسالژی، والگوس پنجه پا، پای صاف
– آسیب های دست: به عنوان مثال آسیب ناشی از تونل کارپ ، استئوارتریت انگشت‌شصت ، گرفتگی عضلات دست
– آسیب های زانو مانند مینیسک ، لیگامان یا استئوآرتریت
– آسیب های شانه
– آسیب های مفصل ران: به عنوان مثال استئوآرتریت مفصل ران
– انواع آسیب های جراحتی

جراح ستون فقرات

ستون مهره ها در انسان به سه بخش گردنی، سینه ای و کمری تقسیم می شود. جراحان این رشته به درمان و جراحی بیماری‌های ستون فقرات می پردازند. برخی از مهم ترین بیماری های این ناحیه عبارتند از:

آسیب های نخاعی
تورتیکولی
دنده گردنی
آرتروز
فتق دیسک بین مهره ای
اسکولیوز
کیفوز
افزایش قوس کمر
تنگی کانال نخاع
شکستگی ها و دررفتگی های ستون فقرات

جراح ستون فقرات کیست؟

پزشکان عمومی پس از طی کردن دوره ۷ ساله تحصیل خود در این رشته، با شرکت در آزمون دستیاری می توانند وارد رشته تخصصی ارتوپدی شوند. تحصیل در این رشته ۴ سال به طول انجامیده و در پایان پزشکان متخصص این رشته به درمان بیماری های سیستم عضلانی اسکلتی می پردازند. همچنین برخی از پزشکان ارتوپدی تحصیل خود را ادامه داده و به حیطه های فوق تخصصی این رشته وارد می شوند. جراحی ستون یکی از این حوزه های فوق تخصصی می باشد. یک جراح ستون فقرات به درمان و جراحی بیماری های این رشته می پردازد.

جراح لگن و مفصل ران

بیماری های ناحیه لگنی و مفصل ران در حیطه تخصصی جراحان این رشته بوده و درمان آنها بر عهده این افراد می باشد. برخی از بیماری های شایع این ناحیه عبارتند از:

آرتروز مفصل ران
آرتریت رومانوئید مفصل ران
نکروز آواسکولار
اتوپلویس

جراح زانو

زانو بزرگترین مفصل بدن بوده و بیماری های این مفصل و جراحی های مربوط به آن را در حیطه تخصصی جراحان زانو قرار می دهند. برخی از بیماری های زانو عبارتند از:

پارگی رباط های داخلی، طرفی و صلیبی
ضایعات مینیسک
کیست مینیسک
در رفتگی مکرر کشکک
کیست بیکر
استئوکندریت جداشونده
آرتروز
آرتریت روماتوئید

جراح پا
در حوزه پزشکی “پا” به منطقه میان مچ پا تا نوک انگشتان پا گفته می شود و بیماری های این منطقه و جراحی های انجام شده توسط آن به جراحان پا سپرده می شود.
جراح پا کیست؟
در حوزه ارتوپدی برای درمان مشکلات دیستال (پایین تر) از زانو مربوط به فوق تخصص (فلوشیپ) جراحی پا و مچ پا می باشد.جراحان مچ پا متخصصین ارتوپدی هستند که جهت تشخیص و درمان جراحی یا غیرجراحی مشکلات استخوان و مفاصل نسوج نرم این ناحیه پس از اتمام دوره تخصصی ارتوپدی آموزش لازم را دیده باشند.

برخی از این بیماری ها عبارتند از:

آسیب های ورزشی مفاصل مچ پا و کف پا
شکستگی های این ناحیه
آرتروز یا ساییدگی این مفاصل
مشکلات ناشی از تغییر شکل و دفورمیت های این ناحیه نظیر : کف پای صاف
اختلالات ناشی از مشکلات عصبی
درمان عوارض بیماری هایی نظیر دیابت در این ناحیه و یا مشکلات تاندول آشیل و سایر تاندول های ناحیه ی ساق و مچ پا
قوز پشت پا ونورومای کف پا
فرو رفتن ناخن پا در انگشت و …

برخی از بیماری های مادرزادی و همچنین برخی از بیماری های اطفال که به مداخلات جراحی ارتوپدی نیاز دارند یا در حیطه ارتوپدی قرار می گیرند را جراحان ارتوپدی کودکان درمان می کنند. برخی از بیماری ها عبارتند از:

تورتیکولی گردن
دررفتگی مادرزادی مفصل لگن
دیسپلازی مفصل ران
دررفتگی های اکتسابی مفصل ران
دررفتگی مادرزادی زانو
مینیسک دیسکی شکل
پا چنبری مادرزادی
انگشتان اضافی یا چسبیده به هم
بالا بودن مادرزادی استخوان شانه
دست چنبری
پرتس
سینوویت گذرا
ازگود شلاتر
سیور
کف پای صاف
آکندروپلازی

جراح ارتوپدی کودکان کیست؟

پزشکان عمومی پس از طی کردن دوره ۷ ساله تحصیل خود در این رشته، با شرکت در آزمون دستیاری می توانند وارد رشته تخصصی ارتوپدی شوند. تحصیل در این رشته ۴ سال به طول انجامیده و در پایان پزشکان متخصص این رشته به درمان بیماری های سیستم عضلانی اسکلتی می پردازند. همچنین برخی از پزشکان ارتوپدی به ادامه تحصیل ادامه داده و به حیطه های فوق تخصصی این رشته وارد می شوند. جراحی ارتوپدی کودکان یکی از این حوزه های فوق تخصصی می باشد. یک جراح ارتوپد کودکان به درمان و جراحی بیماری های این رشته می پردازد.

جراح تومورهای سیستم اسکلتی عضلانی

بیماران مبتلا به تومورهای عضلات و استخوان بیمارانی هستند که باید به این پزشکان مراجعه کنند. برخی از مهم ترین انواع تومور استخوانی عبارتند از:

استئوما
استئوئید استئوما
استئوبلاستوما
استئوکندروما
کندروم
کندروبلاستوم
استئوکلاستوم
کندروسارکوم
سارکوم یوئینگ
میلوم متعدد

جراح تروما

این پزشکان به درمان بیمارانی می پردازند که در اثر یک سانحه (تصادف، سقوط و…) دچار مشکلات اسکلتی عضلانی شده اند.

جراحی آسیب های ورزشی

گاهی برخی افراد در حین انجام فعالیت های ورزشی دچار آسیب های فیزیکی به عضلات، استخوان ها و مفاصل خود می شوند. این دسته از پزشکان ارتوپدی به درمان بیماری این بیماران می پردازند.

روش های تشخیصی در ارتوپدی

پزشکان ارتوپد پس از گرفتن شرح حال بیماران و انجام معاینات بالینی مورد نیاز، ممکن است از برخی روش های تشخیصی دیگر نیز بهره ببرند. مهم ترین این روش ها عبارتند از:

· عکس رادیولوژی

غالبا این عکس از دو نمای رو به رو و نیم رخ تهیه می شود.

· اسکن ایزوتوپ

این اسکن جهت تشخیص تومورهای استخوانی و بررسی وضعیت برخی شکستگی ها استفاده می شود.

· سی تی اسکن

وسیله خوبی برای تشخیص ضایعات استخوانی است که با رادیوگرافی معمولی قابل تشخیص نیستند.

سونوگرافی

با آن می توان کیست، هماتوم، آبسه و تومور های نسج نرم و افیوژن مفصلی را مشخص نمود.

ام آر آی

بافت نرم شامل تاندون، رباط، عضله و عناصر عروقی و عصبی و همچنین بافت غضروفی و مغز استخوان به خوبی در ام آر آی دیده می شوند.

نوار عصب عضله

این دستگاه جهت بررسی هدایت عصبی استفاده شده و وسیله خوبی برای بررسی ضایعات عصبی و عضلانی است.

آرتروسکوپ

این وسیله برای بررسی ضایعات درون مفصلی کاربرد دارد.

روش های درمانی در ارتوپدی

به طور کلی هدف از درمان بهتر کردن وضعیت بیمار و کارایی عضو مبتلاست.

درمان غیر جراحی

درمان های غیر جراحی عبارتند از:

آموزش های لازم به بیماران جهت جلوگیری از پیدایش بیماری و بهبود آن
استراحت
فیزیوتراپی
درمان های دارویی
تزریقات موضعی
گچ گیری
پروتز و کفش طبی
دستکاری مفاصل
رادیوتراپی
درمان های جراحی
استئوتومی : جراحی برش و تصحیح شکل استخوانی
ارترودز: جراحی خشک کردن و بی حرکت کردن مفصل
بازسازی مفصل یا آرتروپلاستی: این جرحی به سه صورت انجام می پذیرد که شامل برداشت بخشی از مفصل، تعویض نیمی از مفصل و تعویض کامل استخوان می باشد.
پیوند استخوان
یکسان سازی طول اندام: به سه شکل بلند کردن اندام، بستن صفحه رشد و کوتاه کردن عضو می باشد.
اعمال جراحی روی اعصاب محیطی: به سه شکل است که شامل دوختن اعصاب، نورولیز و پیوند اعصاب محیطی می باشد.
اعمال جراحی روی تاندون ها: شامل دو شکل جا به جا کردن تاندون ها، بلند کردن تاندون ها و پیوند تاندون ها می باشد.

ارتوپدی در ایران

در ایران رشته ارتوپدی رشته نسبتا جوانی است. قبل از دهه چهل رشته ارتوپدی در ایران شناخته نشده بود. بعضی از اعمال جراحی استخوان و مفاصل مثل شکستگی ها توسط جراحام عمومی انجام می گرفت. در سال ۱۳۴۵ به تدریج متخصصین ارتوپدی از سراسر جهان به ایران آمدند و سپس از سال ۱۳۵۲ تدریس این رشته در دانشگاه های ایران آغاز شد. امروزه بیماری های مفصلی دست کم نیمی از مشکلات مزمن افراد بالای ۶۰ سال را تشکیل می دهد. ۴۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال حداقل یکبار دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند.

انواع تخصص های ارتوپدی

ممکن است شما در طی روند تشخیص و درمان خود به مراجعه به یک فوق تخصص ارتوپدی نیاز پیدا کنید. در این بخش می خواهیم این رشته ها را نام برده و با توضیحی مختصر، شما را با این رشته ها بیشتر آشنا کنیم.

جراح دست

جراح دست کسی است که به جراحی و درمان بیماری های دست می پردازد. در علم پزشکی کلمه “دست” به معنای فاصله بین مچ دست تا نوک انگشتان دست اطلاق می شود. مهم ترین بیماری هایی که بیماران به دلیل آنها به جراحان دست مراجعه میکنند شامل موارد زیر می شود:

سندروم تونل کارپال
درد مچ دست
بریدگی های انگشتان و دست
آسیب های ورزشی دست و مچ
ایجاد انگشت از انگشتان پا یا دیگر مفاصل

جراح شانه و دست

متخصصین این رشته، به درمان و جراحی های مربوط به این رشته می پردازند. برخی از شایع ترین بیماری های این دو عضو شامل موارد زیر می شود:

شانه یخ زده
سندروم گیر کردن تاندون های کلاهک چرخنده
پارگی کلاهک چرخنده
سندروم شانه ای دستی
آرنج تنیس بازان
آرنج گلف بازان
آرتروز شانه
بورسیت اوله کرانون
تغییر انحنای آرنج
سندروم تونل کارپال
دررفتگی شانه